आईच्या मृत्यूनंतर जमीन कोणाला मिळते? जाणून घ्या वारस हक्क कायद्याचे नियम

आज अनेक घरांमध्ये असा प्रश्न उभा राहतो – “आईच्या नावावरची जमीन तिच्या मृत्यूनंतर कोणाला मिळते?”
संपत्तीचं वाटप हे केवळ कौटुंबिक प्रश्न नसून कायद्याच्या चौकटीत येणारं एक महत्त्वाचं प्रकरण आहे.
हिंदू वारस कायदा (Hindu Succession Act) स्त्रीच्या संपत्तीचं तिच्या मृत्यूनंतर कसं वाटप होईल, याविषयी स्पष्ट मार्गदर्शन करतो.

सध्याच्या वारस कायद्यातील मुख्य मुद्दे (तक्ता स्वरूपात)

आईच्या नावे असलेली जमीन – मृत्यूनंतर कोणाचा हक्क असतो?

हिंदू वारस कायदा 1956 (सुधारित) नुसार,
जर आईने वसीयत (Will) लिहिलेली नसेल, तर तिची जमीन तिच्या सर्व कायदेशीर वारसांमध्ये समान पद्धतीने वाटली जाते.

कायदेशीर वारस कोण असतात?

• पती (जर तो जिवंत असेल)
• सर्व मुले – मुलगे आणि मुली (दोघांना सारखा हक्क)
• वरील वारस नसतील, तर तिचे आई-वडील किंवा भाऊ-बहिण

वारस हक्कासाठी लागणारी कागदपत्रे

केस स्टडी:

मालतीबाईंच्या नावावर 3 एकर जमीन होती. त्यांच्या मृत्यूनंतर मुलांनी मालमत्तेवर हक्क सांगायला सुरुवात केली, परंतु मुलगी रुपालीला दुर्लक्षित केलं.
मात्र कायद्यानुसार रुपालीलाही तिच्या भावांइतकाच हक्क आहे.
जर तिने कोर्टात दावा दाखल केला, तर तिचा वाटा मिळवता येतो.

महत्त्वाचे मुद्दे लक्षात ठेवा

• आईच्या संपत्तीवर सर्व वारसांचा समान अधिकार असतो.
• मुलींचाही हक्क मुलांसारखाच आहे; कुठलीही तडजोड कायदेशीर मान्य नाही.
• वसीयत असेल, तर त्यानुसार वाटप होईल.
• बोलणे किंवा तडजोड कायद्यावर मात करू शकत नाही.
• हक्कासाठी जागरूक राहणं गरजेचं आहे.

काय कराल?

कुटुंबातील संपत्ती कोणाच्या नावावर आहे हे स्पष्टपणे तपासा.
आईच्या संपत्तीच्या वाटपासाठी आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता करा.
गरज पडल्यास स्थानिक वकील किंवा महसूल अधिकाऱ्याचा सल्ला घ्या.

निष्कर्ष

सध्याच्या कायद्यानुसार आईच्या मालमत्तेवर तिच्या मुलगा-मुली आणि पतीला समान हक्क आहे.
अनेकदा माहितीअभावी मुलींना त्यांच्या हक्कापासून वंचित ठेवलं जातं – जे कायदेशीरदृष्ट्या चुकीचं आहे.
कुटुंबातील सलोखा टिकवण्यासाठी कायदेशीर वाटप आणि योग्य कागदपत्रं तयार करणं आवश्यक आहे.

Disclaimer:
ही माहिती फक्त शैक्षणिक आणि मार्गदर्शक उद्देशाने आहे. कृपया लोन, मालमत्ता किंवा वारस हक्कासंबंधी कोणताही निर्णय घेण्याआधी अनुभवी वकीलाचा सल्ला घ्या.