राज्यभरात लाखो बांधकाम कामगार दिवसरात्र मेहनत घेऊन शहरांची उभारणी करतात. त्यांचा निवृत्तीनंतरचा प्रवास सुसह्य व्हावा यासाठी महाराष्ट्र शासनाच्या बांधकाम कामगार कल्याण मंडळाने एक नवी पेन्शन योजना आणण्याची तयारी सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र कामगारांना दरवर्षी ₹12,000 पेन्शन (₹1,000 प्रति महिना) मिळणार असून ही योजना लवकरच राबवली जाणार आहे
ही योजना कोणासाठी आहे?
ही योजना महाराष्ट्र भवन व इतर बांधकाम कामगार कल्याण मंडळात नोंदणीकृत कामगारांसाठी लागू आहे. सध्या राज्यात अंदाजे 37 लाख नोंदणीकृत कामगार आहेत, तर 16 लाख कामगारांचे नूतनीकरण प्रलंबित आहे.
योजनेची वैशिष्ट्ये
| मुद्दा | तपशील |
|---|---|
| पेन्शन रक्कम | दरवर्षी ₹12,000 (₹1,000 प्रतिमाह) |
| पात्रता वय | किमान 60 वर्षे पूर्ण |
| अर्ज प्रक्रिया | ऑनलाईन अर्ज प्रणाली (कल्याण मंडळाच्या पोर्टलवरून) |
| निधी | मंडळाचा निधी; राज्य सरकारवर अतिरिक्त आर्थिक भार नाही |
| मंजूरीनंतर | पेन्शन नंबर प्रमाणपत्र दिलं जाईल |
अर्ज प्रक्रिया
- अर्ज ऑनलाइन पद्धतीने स्वीकारले जातील
- मंजूर झाल्यावर अर्जदाराला पेन्शन नंबर प्रमाणपत्र मिळेल
- प्रमाणपत्राच्या दिनांकापासून पेन्शन सुरू होईल
- पारदर्शकतेसाठी संगणकीकृत प्रणालीचा वापर केला जाईल
पात्रतेचे निकष
| निकष | अट |
|---|---|
| वय | 60 वर्षे किंवा त्याहून अधिक |
| नोंदणी | बांधकाम कामगार कल्याण मंडळात नोंदणीकृत असणे आवश्यक |
| कामकाज अनुभव | मागील वर्षी किमान 90 दिवस काम केलेले असणे आवश्यक |
| इतर योजना | EPF व ESI चा लाभ घेणारे कामगार पात्र नाहीत |
नवरा-बायको दोघेही नोंदणीकृत असल्यास, दोघांनाही वेगवेगळ्या पेन्शनचा लाभ मिळू शकतो.
पेन्शन मृत्यूनंतरही थांबणार नाही!
जर पेन्शनधारकाचा मृत्यू झाला, तर त्यांचा जोडीदार हयात असेल तर त्याला पेन्शन मिळेल. मात्र, जोडीदार आधीच पेन्शन घेत असेल, तर दुहेरी पेन्शन मिळणार नाही.
अस्तित्वाचा पुरावा आवश्यक
दरवर्षी पेन्शन चालू राहण्यासाठी पेन्शनधारकांनी Life Certificate सादर करणे आवश्यक आहे. बँक खाते बदल किंवा वारस नोंदणीसाठी वेगळी प्रक्रिया असेल.
सध्याची स्थिती
| घटक | संख्या |
|---|---|
| नोंदणीकृत कामगार | 37 लाख |
| नूतनीकरण प्रलंबित | 16 लाख |
| नूतनीकरण वयोमर्यादा | 60 वर्षांखालील पात्र |
सध्या 60 वर्षांवरील कामगारांना नूतनीकरणाची संधी नसल्याने ते अनेक लाभांपासून वंचित आहेत. ही नवी योजना त्यांच्या अडचणी दूर करेल.
कामगारांचे मत
नोंदणीकृत कामगार बाबू केडकर म्हणाले, “रक्कम कमी असली तरी सुरक्षिततेचा दिलासा महत्त्वाचा आहे.” मीराबाई, जिच्या पतीचा कामावर अपघाती मृत्यू झाला, म्हणाली, “सरकारने आता तरी पेन्शन द्यावं हीच अपेक्षा आहे.”
एक आशेचा किरण
ही योजना फक्त आर्थिक मदत नाही, तर बांधकाम कामगारांच्या निष्ठावान सेवेचा सन्मान आहे. त्यांच्या कष्टांना ही योजना एक सरकारी मान्यता देत आहे.
डिस्क्लेमर: वरील माहिती सामान्य जनतेला मार्गदर्शनासाठी आहे. प्रत्यक्ष लाभासाठी अधिकृत पोर्टल किंवा संबंधित शासकीय कार्यालयाशी खातरजमा करणे आवश्यक आहे. कोणताही लाभ, हानी किंवा गैरसमज झाल्यास लेखक किंवा प्रकाशक जबाबदार राहणार नाही.